18 i 19 czerwca w Teatrze Polskim w Warszawie odbyło się sympozjum wieńczące projekt Ogólnopolskiej Konferencji Kultury – wielomiesięcznej debaty polskich środowisk artystycznych ukierunkowanej na diagnozę potrzeb oraz próbę wypracowania rozwiązań odpowiadających na najbardziej palące problemy dotyczące kultury w Polsce.
Wtorek, 19 czerwca
Współpraca NGO z instytucjami kultury jest trudna i problematyczna. Nie ma zainteresowania w instytucjach kultury ruchem offowym, którego brak wynika z niewiedzy oraz strachu o widza czy zaakceptuje off. W konsekwencji można zauważyć nierówne praktyki w traktowaniu programowych działań instytucji kultury i pozaprogramowego ruchu off. Ostatecznie dzieło offowe umiera po trzech pokazach, nie ma sal do prób, a jedynym ratunkiem okazuje się być granie za darmo.
Jak stymulować rozwój współpracy?
Proszenie i polecanie jest nieskuteczne. Trzeba podjąć skuteczną pracę, która wzbudzi zaufanie.
Artysta na festiwalach nie ma przestrzeni i czasu na 100-procentowe przygotowanie się do wykonania swojego dzieła. Praca tancerza jest wakacyjną pracą sezonową – we wrześniu i październiku ma pokazy, a później znika. Brakuje instytucji dedykowanej przygotowaniom do pokazów. Jedynie dzięki grantom udaje się stworzyć spektakle niezależne.
Wszystkie instytucje kultury mają w obowiązku wspieranie NGO. Nie ma natomiast wytworzonych dobrych zasad współpracy z samorządem. Projekt ma wsparcie tylko jednostronne – nie ma mechanizmów wsparcia zarówno od Samorządu jak i Prezydenta Miasta. Na terenie wielkopolski powstały sieci Centrów Kultury i Sztuki przypisywanych samorządom, które jednak często dublują funkcję domów kultury. Trzeba w działania i raporty z działań instytucji wpisywać współpracę z NGO.
Ze strony miasta również można dostrzec brak porozumienia ze samorządami. Wszystkie działania powinny być monitorowane na poziomie samorządu. Potrzebujemy przestrzeni za preferencyjne stawki oraz wsparcia instytucji w zakresie merytorycznym, księgowości i technicznym.
OFF to nie tylko NGO, ale też soliści, komercyjne podmioty. W obecnym prawie finansów publicznych trzeba uzasadniać każdą współpracę z NGO, którą organy państwowe chcą obrócić przeciw instytucji kultury. Można spotkać się z zarzutem kontroli dlaczego wydarzenia NGO, a nie wydarzenia o wyższych przychodach?
Tancerze są zorganizowani w nieformalnych strukturach. Brak stałości i przewidywalności warunków pracy. Instytucje kultury muszą dysponować wolą, przestrzenią i formalnymi możliwościami (VAT). Instytucja ma swoją markę, instytucja nie ryzykuje z offowymi artystami. Festiwale mają budżety, ale dużo z nich idzie na samą organizację. Obecnie off boryka się z problemem mniejszej siły przebicia, brakiem marki oraz brakiem gotowego produktu. Z dotacji celowych nie można utrzymać pracowników etatowych.
Konkretne pomysły co zrobić i jak?
- Model domu produkcyjnego na poziomie ustawowym
- Budowanie wiedzy, oddolne rankingi
- Turnee artystyczne po instytucjach kultury, które na starcie byłyby otwarte na współpracę.
- Rozbudowanie serii narzędzi. Powołanie zespołu ekspertów ds. off, NGO i artystów niezinstytucjonalizowanych.
- Włączenie zespołu niezależnych do innych zespołów eksperckich.
- Stworzenie nowych Instytucji Kultury dedykowanych tańcowi.
- Pilotaż przygotowywania ofert dla NGO. Współprowadzenie konkursu na oferty NGO. Realizm w obcinaniu budżetu.
- Budujmy praktykę dobrych relacji na gruncie samorządowym.
- Jedyną możliwością zmian to zmiany w obszarze Instytucji Kultury.
- Ustawa o OPP i Wolontariacie uniemożliwia zorganizowanie działań wspólnie z Instytucjami Kulturalnymi. Za współpracę odpowiedzialne są samorządy. Należy włączyć zasady do przestrzeni miejskiej, stworzyć miejsca wspólne oraz programy rezydencyjne dla artystów.
