Członek Zarządu Głównego ZZAP, Konrad Michalak, bierze udział w organizowanym przez FIA (Federation of International Actors) zjeździe federacji, który odbywa się w Rotterdamie od 5 do 8 listopada.
5 listopada uczestniczył w spotkaniu grupy krajów Europy Środkowej i Wschodniej (CEE), która funkcjonuje w ramach EuroFIA od 2016 roku. Grupa ta została utworzona ze względu na wspólną postsocjalistyczną przeszłość krajów będących jej członkami. Skupione w niej związki zawodowe borykają się z podobnymi problemami organizacyjnymi, jak również z brakiem dialogu społecznego i rokowań zbiorowych. Obecnie głównym wyzwaniem tych organizacji jest zwiększanie liczby członków i przekonanie pracodawców do podejmowania wspólnych działań w celu polepszenia warunków pracy i sytuacji bytowej pracowników.
W spotkaniu uczestniczyli delegaci związków zawodowych zrzeszających aktorów i tancerzy z Chorwacji, Słowenii, Łotwy, Estonii i Węgier oraz przedstawicielka ZASP. Zebranie rozpoczęło się od przedstawienia aktualnej sytuacji w reprezentowanych organizacjach (najnowszych osiągnięć i sukcesów, zmian strukturalnych, realizowanych programów) oraz omówienia obecnej sytuacji politycznej i zmian legislacyjnych na poziomie krajowym i unijnym.
Składając raport ZZAP, Konrad Michalak opowiadał przede wszystkim o postępujących pracach nad statusem artysty i przygotowanej w celu jego realizacji ankiecie, o nowelizacji ustawy o związkach zawodowych, przynależności ZZAP do Forum Związków Zawodowych (szkolenia PR, opiniowanie projektów ustaw), warsztatach dla studentów szkół teatralnych, jak również o planowanych działaniach integracyjnych i promocyjnych związku.
Następnie Dearbhal Murphy, zastępca sekretarza generalnego FIA, przedstawiła przygotowany specjalnie dla CEE projekt, który uzyskał finansowanie Unii Europejskiej. Jego głównym założeniem jest poszerzenie zdolności działania związków zawodowych poprzez wizyty studyjne w dużych europejskich związkach z kilkudziesięcioletnią historią działalności. Poprzez obserwację pracy i organizacji związków Europy Zachodniej, nasze – młodsze – organizacje będą mogły poprawić swoją strukturę i strategię fukcjonowania. Grupa CEE określiła wspólne problemy, których zwalczenie stało się celem wspomnianego projektu. Przede wszystkim należy zbudować rozpoznawalność związku, poprawić system rekrutacji i dostosować strategię organizacyjną do zmian na rynku pracy. Ponadto, trzeba rozwinąć dialog społeczny z rzeczywistym zaangażowaniem pracodawców w obliczu braku organizacji pracodawców. Kolejny problem dotyczy przestrzegania prawa własności intelektualnej – jak zmienić tę sytuację. Projekt zakłada także przyjrzenie się kwestiom związanym z równouprawnieniem, zwalczaniem molestowania seksualnego, dostępem do ubezpieczeń społecznych, opieki zdrowotnej oraz szkoleń poszerzających umiejętności członków związku.
Program finansowany jest w 90% ze środków unijnych, pozostałe 10% pokryje FIA. Zaangażowane organizacje pochodzą z Węgier, Chorwacji, Słowenii, Rumunii, Czech, Bułgarii, Łotwy, Estonii i Polski (ZZAP i ZASP). Ich przedstawiciele na przestrzeni dwóch lat odbędą dwudniowe wizyty studyjne w związkach brytyjskich, niemieckich, holenderskich, szwedzkich i duńskich. Zwieńczeniem projektu będzie seminarium podsumowujące wyciągnięte wnioski i określające indywidualne kierunki działania organizacji skupionych w CEE. FIA zaangażuje również dwóch zewnętrznych ekspertów w dziedzinie rozwoju związków zawodowych, którzy przeprowadzą specjalnie przygotowane szkolenie i zaproponują konkretne rozwiązania. Podsumowanie projektu zostanie dokonane także w formie pisemnej w postaci podręcznika dla młodych organizacji związkowych.
Pierwsze spotkanie planowane jest na styczeń 2019 roku i będzie skupione na omówieniu wyników analizy SWOT związków zawodowych biorących udział w projekcie.
6 listopada Konrad Michalak uczestniczył w panelach dyskusyjnych dotyczących przyszłości tańca – przede wszystkim kwestii związanych z mobilnością tancerzy (Dance Passport) i przekwalifikowaniem po zakończeniu kariery w młodym wieku. Projekt nowego Paszportu Tancerza został przygotowany w ramach współfinansowanego przez UE programu i jest skierowany do tancerzy i choreografów (członków krajowych związków zawodowych) z państw Wspólnoty, którzy prowadzą działalność artystyczną poza granicami swojego kraju (obszar UE oraz Islandia, Norwegia i Szwajcaria). Projekt współtworzą następujące kraje: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Islandia, Irlandia, Łotwa, Holandia, Norwegia, Portugalia, Rumunia, Hiszpania, Szwecja, Szwajcaria i Wielka Brytania. Tancerze i choreografowie z uwagi na specyfikę swojej pracy często odbywają zawodowe podróże zagraniczne, co wiąże się z wieloma przeszkodami np. z dostępem do treningów, informacji na temat ubezpieczenia społecznego i medycznego, porad prawnych odnośnie podpisywanych kontraktów, informacji na temat prób, udziału w castingach i zniżkach na bilety na przedstawienia teatralne.
Paszport Tancerza wydawany jest przez FIA poprzez macierzysty związek i jest ważny przez rok. Tancerz może legitymować się tym paszportem przed zagranicznym związkiem, który zobowiązuje się do otoczenia go opieką i reprezentowania jego interesów na terenie kraju, w którym działa. Związek zapewni tancerzowi dostęp do informacji o przesłuchaniach, przestrzeniach prób, opiece medycznej (pomoc w przypadku urazów), zniżkach, a także otoczy opieką prawną. Po upływie roku, w przypadku przedłużenia pobytu zagranicznego, tancerz ma możliwość przystąpienia do tamtejszego związku. Więcej informacji na stronie: http://dancepassport.eu
Druga część wtorkowego spotkania dotyczyła możliwości zawodowego przekwalifikowania tancerzy po zakończeniu kariery. Tancerze są bowiem grupą zawodową, która ze względu na wymagania wysokiego poziomu sprawności fizycznej, kończy zawodową karierę we wczesnym wieku (statystycznie przeważnie ok. 35 roku życia). W niektórych, nielicznych przypadkach tancerze mają możliwość kontynuowania pracy do 45 roku życia. Po osiągnięciu tego wieku znajdują się w trudnej sytuacji – zdecydowana większość zajmuje się bowiem wyłącznie tańcem od wczesnego dzieciństwa, przez co nie posiada innych kwalifikacji zawodowych. Ponadto, tancerz kończąc karierę często musi borykać się z dolegliwościami zdrowotnymi, będącymi wynikiem pracy (urazy, choroby zawodowe).
Podczas spotkania podsumowano projekt FIA „Dance Futures”, realizowany przez związki tancerzy w Belgii, Holandii i Hiszpanii. W Belgii udało się wprowadzić program doradztwa zawodowego INTER.MEZZO oraz schemat zmiany kwalifikacji dla tancerzy baletu. Węgrzy z kolei doprowadzili do uruchomienia ministerialnego programu pomocy dla tancerzy kończących karierę. Jest on rozwiązaniem, który ma zrekompensować tej grupie zawodowej straty spowodowane odebraniem możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę. W Hiszpanii natomiast projekt jest kontynuacją rozpoczętego kilka lat temu przez tamtejszy związek we współpracy z Ministerstwem Edukacji programu mającego na celu uwzględnienie tancerzy w Narodowym Katalogu Kwalifikacji Zawodowych. Zapewni to tancerzom dostęp do szkolnictwa zawodowego i uzyskanie formalnego potwierdzenia ich profesjonalnych umiejętności uzyskanych przez praktykę i dotychczasowe doświadczenie zawodowe. Obecnie w Hiszpanii trwają prace nad pozyskaniem funduszy w celu wsparcia rozwoju schematów przejścia tancerzy do wykonywania innego zawodu.
Przedstawiciele związków biorących udział w projekcie wyrazili swoją wiarę w to, że działania podjęte w ich krajach zainspirują inne zagraniczne związki do podejmowania podobnych inicjatyw. Tancerze bowiem dysponują wyjątkowymi umiejętnościami, które mogą być z powodzeniem wykorzystane w innych profesjach. Istotna jest jednak pomoc tym osobom, zapobieganie załamaniu psychicznemu i wskazywanie innych dróg zawodowych – poprzez doradztwo, coaching, programy szkoleniowe, pomoc w pozyskiwaniu funduszy na podjęcie edukacji, itp.
Więcej informacji: http://www.iotpd.org
W następnych dniach – 7 i 8 listopada odbędą się kolejne panele dyskusyjne, których tematem będą m.in. negocjacje w związku z wkraczaniem na rynek europejskich dużych platform VOD (np. Netflix) i kwestie repartycji z produkcji przez nie realizowanych, nowe unijne regulacje dotyczące prawa autorskiego, prawa ochrony konkurencji, jak również rokowania zbiorowe i kwestie związane z dyskryminacją w pracy aktorów. Szczegółowa relacja wkrótce.
