Ochrona związkowa

Ustawa o związkach zawodowych

Rozdział 3 Uprawnienia związków zawodowych, art. 32 [Ochrona trwałości stosunku pracy działaczy związkowych]

1. Pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może:

1) wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku prawnego ze wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z inną osobą wykonującą pracę zarobkową będącą członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnioną do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy,

2) zmienić jednostronnie warunków pracy lub wynagrodzenia na niekorzyść osoby wykonującej pracę zarobkową, o której mowa w pkt 1

– z wyjątkiem przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także jeżeli dopuszczają to przepisy odrębne.

1 .1. Termin na wyrażenie zgody lub odmowę wyrażenia zgody przez zarząd zakładowej organizacji związkowej wynosi:

1) 14 dni roboczych liczonych od dnia złożenia przez pracodawcę pisemnego zawiadomienia o zamiarze wypowiedzenia lub jednostronnej zmiany stosunku prawnego, o których mowa w ust. 1 pkt 1 albo 2, z podaniem przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie lub jednostronną zmianę stosunku prawnego;

2) 7 dni roboczych liczonych od dnia złożenia przez pracodawcę pisemnego zawiadomienia o zamiarze rozwiązania stosunku prawnego, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie stosunku prawnego.

1.2. Bezskuteczny upływ terminów, o których mowa w ust. 1 , jest równoznaczny z wyrażeniem zgody przez
zarząd zakładowej organizacji związkowej.

1.3. W przypadku naruszenia przez pracodawcę warunków, o których mowa w ust. 1, innej niż pracownik osobie wykonującej pracę zarobkową przysługuje, niezależnie od wielkości poniesionej szkody, rekompensata w wysokości równej 6-miesięcznemu wynagrodzeniu przysługującemu tej osobie w ostatnim okresie zatrudnienia, a jeżeli wynagrodzenie tej osoby nie jest wypłacane w okresach miesięcznych – w wysokości równej 6-krotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, na podstawie art. 5 ust. 7 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1316). Osoba ta może dochodzić
odszkodowania lub zadośćuczynienia przenoszącego wysokość  rekompensaty.

1 4. Przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1 , bierze się pod uwagę przeciętne miesięczne wynagrodzenie z okresu 6 miesięcy poprzedzających dzień rozwiązania, wypowiedzenia lub jednostronnej zmiany stosunku prawnego, a jeżeli inna niż pracownik osoba wykonująca pracę zarobkową świadczyła pracę przez okres krótszy niż 6 miesięcy – przeciętne miesięczne wynagrodzenie z całego okresu jej zatrudnienia.

2. Ochrona, o której mowa w ust. 1, przysługuje przez okres określony uchwałą zarządu, a po jego upływie – dodatkowo przez czas odpowiadający połowie okresu określonego uchwałą, nie dłużej jednak niż rok po jego upływie.

3. Zarząd zakładowej organizacji związkowej, reprezentatywnej w rozumieniu art. 5 ust. 1 lub 2, wskazuje pracodawcy osoby podlegające ochronie przewidzianej w ust. 1, w liczbie nie większej niż liczba osób stanowiących kadrę kierowniczą u pracodawcy albo w liczbie ustalonej zgodnie z ust. 4.

4. Zarząd zakładowej organizacji związkowej, reprezentatywnej w rozumieniu art. 25 ust. 1 lub 2, zrzeszającej do 20 członków zatrudnionych przez pracodawcę ma prawo wskazać pracodawcy 2 osoby wykonujące pracę
zarobkową podlegające ochronie przewidzianej w ust. 1, a jeżeli organizacja zrzesza więcej niż 20 członków zatrudnionych przez pracodawcę ma prawo wskazać, jako podlegające tej ochronie, 2 osoby wykonujące
pracę zarobkową oraz dodatkowo:

1) po jednej osobie wykonującej pracę zarobkową na każde rozpoczęte 10 członków tej organizacji zatrudnionych przez pracodawcę, w przedziale od 21 do 50 tych członków;

2) po jednej osobie wykonującej pracę zarobkową na każde rozpoczęte 20 członków tej organizacji zatrudnionych przez pracodawcę, w przedziale od 51 do 150 tych członków;

(…)

5. Osobami stanowiącymi kadrę kierowniczą , o których mowa w ust. 3, są kierujący jednoosobowo zakładem pracy i ich zastępcy albo osoby wchodzące w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy, a także inne osoby wyznaczone do dokonywania za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy.

6. Ochrona przewidziana w ust. 1, w zakładowej organizacji związkowej innej niż wymieniona w ust. 3 i 4, przysługuje jednej osobie wykonującej pracę zarobkową wskazanej uchwałą zarządu tej organizacji.

7. Ochrona przewidziana w ust. 1 przysługuje, przez okres 6 miesięcy od dnia utworzenia komitetu założycielskiego zakładowej organizacji związkowej, nie więcej niż trzem osobom wykonującym pracę zarobkową wskazanym uchwałą komitetu założycielskiego.

8. W przypadku gdy właściwy organ nie dokona wskazania, o którym mowa w ust. 3, 4, 6 albo 7, ochrona przewidziana w ust. 1 przysługuje – w okresie do dokonania wskazania – odpowiednio przewodniczącemu
zakładowej organizacji związkowej bądź przewodniczącemu komitetu założycielskiego.
9. Ochrona przewidziana w ust. 1 przysługuje osobie wykonującej pracę zarobkową pełniącej z wyboru funkcję związkową poza zakładową organizacją związkową, korzystającej u pracodawcy z urlopu bezpłatnego lub ze zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy. Ochrona przysługuje
w okresie tego urlopu lub zwolnienia oraz przez rok po upływie tego okresu. Zgodę, o której mowa w ust. 1, wyraża właściwy statutowo organ organizacji związkowej, w której dana osoba pełni albo pełniła tę funkcję.

9.1. Pracodawca powiadamia na piśmie zarząd zakładowej organizacji związkowej o liczbie osób stanowiących kadrę kierowniczą, o których mowa w ust. 5. Powiadomienie następuje w terminie 7 dni od dnia otrzymania pisemnego wniosku zarządu zakładowej organizacji związkowej.

9.2. Zarząd zakładowej organizacji związkowej lub komitet założycielski zakładowej organizacji związkowej wskazują pracodawcy na piśmie osoby, których stosunek prawny podlega ochronie, o której mowa w ust. 1, poprzez podanie imienia i nazwiska tych osób, a także czasu trwania ochrony. Zmiany we wskazaniu są dokonywane przez zarząd lub komitet założycielski zakładowej organizacji związkowej na piśmie w terminie 7 dni od dnia zaistnienia zmiany.

Powrót


Ochrona przedemerytalna

Pracodawca nie może zwolnić pracownika, który osiągnął wiek emerytalny i ma prawo do emerytury. W związku z obniżeniem wieku emerytalnego od 1 października 2017 r., obniży się również wiek pracowników, w którym wchodzą oni w okres ochrony przedemerytalnej i wyniesie: 56 lat dla kobiet i 61 lat dla mężczyzn.

Kodeks pracy chroni przed zwolnieniem pracowników, którym do uzyskania wieku emerytalnego pozostało kilka lat.

Przepisy prawa pracy zapewniają niektórym grupom pracowników ochronę zatrudnienia. Wśród nich znajdują się m.in. osoby, którym do osiągnięcia wieku emerytalnego brakuje mniej niż 4 lata, pod warunkiem jednak, że z osiągnięciem tego wieku ich okres zatrudnienia będzie umożliwiał uzyskanie prawa do emerytury.

Jak prawidłowo określić termin objęcia ochroną po nowelizacji

Od 2013 roku wiek emerytalny uległ wydłużeniu, a w tym roku ustawa znów zostanie znowelizowana i wiek emerytalny zostanie skrócony. Jak zmiany w przepisach wpłyną na sytuację pracowników tuż przed emeryturą? Jak przy każdej zmianie nasuwają się pytania, jak stosować przejściowe przepisy i jak prawidłowo określić, kiedy pracownik podlega ochronie?

Wszelkie obliczenia będą oscylowały wokół daty 1 października 2017 r., terminu wejścia w życie nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach. W przypadku osób, które w dniu wejścia nowelizacji objęte będą ochroną przedemerytalną, ochrona przed zwolnieniem będzie obowiązywała do osiągnięcia wieku emerytalnego, określonego według przepisów obowiązujących obecnie (przed nowelizacją).

Jeśli pracownik w dniu 1 października 2017 r. nie będzie jeszcze objęty ochroną przedemerytalną, ale wiek emerytalny właściwy dla nowelizacji osiągnie w ciągu najbliższych 4 lat – do 1 października 2021 r., zostanie objęty ochroną przed zwolnieniem. Osoby, które wiek emerytalny osiągną po 1 października 2021 r. ochronę przed zwolnieniem uzyskają na 4 lata przed ukończeniem 60. roku życia – w przypadku kobiet i 65. roku życia – w przypadku mężczyzn.

Kiedy ochrona nie przysługuje

Ochrona przedemerytalna nie dotyczy, jak już zostało wspomniane, osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Prawo do ochrony nie obowiązuje również w przypadku, gdy pracownik uzyskał prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Pracodawca, względem którego ogłoszono upadłość lub likwidację, zwolniony jest, siłą rzeczy, z obowiązku ochrony zatrudnienia.

Pracownik, który kwalifikuje się do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z jego winy nie może liczyć na ochronę zatrudnienia z tytułu wieku. W takich przypadkach zapis Kodeksu nie obowiązuje pracodawcy.

Zgodnie z drugim stanowiskiem, nie było przeszkód (z uwagi na brak bezpośrednich przepisów, które by tego zabraniały), aby w ramach jednego okresu rozliczeniowego pracodawca tworzył kilka harmonogramów, obejmujących krótsze odcinki czasu. Zwolennicy tego poglądu wychodzili z założenia, że harmonogram czasu pracy, obejmujący cały (nieraz długi) okres rozliczeniowy, jest wizją planu czasu pracy, która w praktyce jest niemożliwa do realizacji ze względu na występowanie okoliczności, które nie były wiadome na etapie tworzenia harmonogramu.

Powrót