Tantiemy zagraniczne

Kwestia przyznawania tantiem nie jest jednolita i zależy od wielu czynników, a w szczególności od krajowych systemów praw autorskich i pokrewnych. Za pracę wykonaną za granicą, artyści otrzymują wynagrodzenia zgodne z lokalnym systemem praw autorskich i rozliczane przez lokalne organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Jeśli chodzi o film i telewizję, mogą powstać płatności z tytułu praw własności intelektualnej należne podmiotom niebędącym podmiotami krajowymi, wynikające z nadawania, udostępniania, licencjonowania lub kopiowania zagranicznych utworów audiowizualnych w danym kraju. Redystrybucja tych pieniędzy, na przykład na rzecz polskich aktorów, w celu wykorzystania ich pracy w innych krajach, miałaby miejsce dzięki dwustronnym (zwykle wzajemnym) porozumieniom między organizacjami zbiorowego zarządzania, które zbierają płatności za prawa własności intelektualnej w swoich krajach i w polskiej organizacji zbiorowego zarządzania. Międzynarodowa sieć SCAPR (Societies’ Council for the Collective Management of Performers’ Rights – Rada Zbiorowego Zarządzania Prawami Wykonawców) ułatwia takie umowy i współpracę.

Poniżej zaprezentowane zostaną regulacje obowiązujące w wybranych krajach.

I. NIEMCY

Tantiemy związane z prawami autorskimi aktorów w przypadku wykorzystania ich występów w mediach w Niemczech kształtują się w dwojaki sposób. Pierwszy z nich to wyłączne prawo, które podlega porozumieniu między artystą a firmą teatralną lub osobą trzecią, która zamierza wykorzystać wszelkie nagrania występów. Nikt nie jest do niego uprawniony, chyba że ma pozwolenie artysty, a artysta może uzależnić to zezwolenie od zapłaty tantiem lub – znacznie częściej – od opłaty wykupu. W umowie zbiorowej dla teatrów publicznych istnieją pewne przepisy w tym zakresie, w szczególności w odniesieniu do emisji programów, dla tych artystów, którzy są regularnie zatrudniani przez teatr w ramach umowy o pracę ograniczonej w czasie. Drugi to wynagrodzenie wtórne za określone wykorzystanie, np. prywatne nagrywanie audycji lub nadawanie opublikowanych DVD lub podobnych: roszczenia te są zarządzane przez organizacje zbiorowego zarządzania, w przypadku artystów wykonawców jest to GVL (Gesellschaft zur Verwertung von Leistungsschutzrechten – Organizacja Zarządzania Prawami do Wyników Pracy Twórczej).

II. FRANCJA

Aktorzy polscy lub francuscy pracują we Francji na tych samych warunkach. W filmie większość opłat za eksploatację jest płatna z góry, wliczona w opłatę początkową. Jeśli film się załamie, niewielki procent sieci producenta jest podzielony między aktorów. Kwoty te są zazwyczaj wypłacane przez Adami (Organisme de gestion collective des droits des artistes-interprètes – Organizacja zbiorowego zarządzania prawami dla wykonawców). Niektórzy wykonawcy mają również indywidualne umowy z dodatkowymi kwotami, ale nie jest to objęte obowiązującą umową. Wykonawcy mają również prawo do prywatnego wynagrodzenia za kopiowanie, obsługiwanego przez Adami. Telewizja jest bardziej skomplikowana, ponieważ niektóre powtórki są wliczone w opłatę początkową, podczas gdy inne są dodatkowo płatne. Te zawarte w opłacie początkowej są oczywiście opłacane bezpośrednio przez producenta, podczas gdy inne są w niektórych przypadkach opłacane przez producenta, w innych przez nadawcę, a czasami przez jednego i drugiego. Polscy aktorzy nie powinni mieć problemu z uzyskaniem należnych im kwot, jeśli będą na bieżąco informować producenta, a także, być może, Adami.

III. WIELKA BRYTANIA

W przypadku kiedy polski aktor pracuje w Wielkiej Brytani na podstawie umowy zatwierdzonej przez Equity, otrzymuje wtedy wszystkie korzyści wynikające z umowy takie jakie przysługują brytyjskiemu aktorowi – w tym opłaty licencyjne.

Jeżeli polski aktor pracuje w Wielkiej Brytanii na podstawie umowy nieudziałowej, która obejmuje niski nakład nagrań, to ewentualne tantiemy zależą od warunków umowy. W sytuacji kiedy kontrakty nieudziałowe mają tendencję do wykupu i aktorzy nie otrzymają jednoznacznej odpowiedzi, wtedy opłaty licencyjne nie będą należne.

W przypadku występów na żywo tantiemy zazwyczaj przyznawane w zależności od umów na albumy. W przypadku umowy Equity, jeżeli obejmuje ona tantiem, wtedy jest ona należna polskiemu aktorowi. W przypadku innych umów nie.

IV. WĘGRY

Aby skorzystać w pełni z tantiemów na Węgrzech trzeba być członkiem EJI – organizacji odpowiedzialnej za prawa autorskie aktorów na Węgrzech. EJI jest odpowiedzialna za: nadawanie i publikację występów utrwalonych w nagraniach dźwiękowych; kopiowanie do prywatnego użytku i retransmisja stałych wykonań; udostępnianie stałych wykonań; retransmisję spektakli w uzgodnieniu z organizacjami nadawczymi; dodatkowe wynagrodzenie za nagrania objęte przedłużonym okresem ochrony.

Polscy aktorzy mogą otrzymać tantiem na Węgrzech w dwa sposoby:

1) Rejestracja w EJI – aby otrzymać należne wynagrodzenie, należy podać dane osobowe oraz informacje o dorobku poprzez wypełnienie formularza dostępnego na stronie: https://www.eji.hu/adatlapok/szemelyi_adatlap.html?theme=4. Wypełniony i podpisany formularz należy wydrukować i wysłać pocztą do EJI w celu rejestracji. W ramach formularza istnieje możliwość określenie praw i krajów w których chce się być reprezentowanym przez EJI.

2) Umowy dwustronne z organizacjami siostrzanymi – EJI ma podpisanych kilka umów ze stowarzyszeniami siostrzanymi działającymi za granicą (w tym STOART). W przypadku przynależności do organizacji zbiorowego zarządzania w innym kraju należy sprawdzić czy organizacja ta jest objęta umową z EJI.

Analogicznie jak na Węgrzech kwestia tantiemów jest rozwiązywana w BELGII.

V. SZWAJCARIA

Aby być uprawnionym do otrzymywania tantiem, aktor musi upoważnić Swissperform (Schweizerische Gesellschaft für die Leistungsschutzrechte in der Schweiz und in Liechtenstein – Szwajcarska Organizacja Praw Artystów Wykonawców w Szwajcarii i Liechtensteinie) do administrowania prawami na terytorium Szwajcarii (możliwe tylko, jeśli żadna inna organizacja zbiorowego zarządzania nie została już upoważniona do administrowania prawami w Szwajcarii).

VI. ESTONIA

W Estonii istnieje Estoński Związek Aktorów, który należy do związku zawodowego o nazwie Estonian Theatre Union. Uregulował on minimalną płacę za zatrudnienie aktora w teatrze, filmie lub telewizji. W Estonii działa także Estońskie Stowarzyszenie Autorów, które monitoruje krajobraz kulturowy, zbiera i spłaca tantiemy dla członków. W Estonii obowiązuje prawo dla kreatywnych ludzi pod nazwą „Prawo dla kreatywnych ludzi i związków twórczych”. Ministerstwo Kultury finansuje każdego członka związku twórczego z 21,5% rządowej płacy minimalnej jako jednorazową płatność za jeden rok. Tancerze i aktorzy którzy chcą dołączyć do związków, muszą zapłacić 1,5% swojego miesięcznego dochodu jako członkowie związku i mogą ubiegać się o stypendia. Wszystkie kreatywne związki należą do związku zawodowego zwanego Estonian Theatre Union, który walczy o pracowników kultury, wynagrodzenia, warunki pracy itp. (każdy członek płaci 0,5% swojej pensji na twórcze członkostwo w związkach, a 1% na związek zawodowy łącznie 1,5% miesięcznego wynagrodzenia).

VII. NORWEGIA

Obcokrajowcy występujący w filmach norweskich mogą i powinni otrzymywać tantiemy, ale tylko ówczas, gdy jest to uwzględnione w indywidualnej rozmowie z producentem.
W przypadku teatrów w Norwegii tantiemy nie obowiązują.

VIII. DANIA

Istnieją umowy dwustronne z Filmexem (stowarzyszeniem praw autorskich zajmującym się zarządzaniem prawami wykonawców, które zostało ustanowione przez Stowarzyszenie Duńskich Aktorów) i organizacją zbiorowego zarządzania, co oznacza, że jeśli duńska telewizja pokaże polski film, wówczas Filmex, zapłaci wynagrodzenie polskiej organizacji zbiorowego zarządzania.

IX. KANADA

Kanadyjska ustawa o prawach autorskich nie obejmuje prawa do godziwego wynagrodzenia za spektakle audiowizualne w Kanadzie. Pieniądze uzyskiwane w związku z przedstawieniami audiowizualnymi, należą się wykonawcom na podstawie układów zbiorowych, które są negocjowane, za produkcje wyprodukowane w jurysdykcji ACTRA – Alliance of Canadian Cinema, Television and Radio Artists – Stowarzyszenie Kanadyjskich Artystów Kina, Telewizji i Radia (tj. w ramach umowy, nie na mocy prawa lub statutów). Ponieważ prawo to nie istnieje w chwili obecnej, nie jest to coś, co można obecnie wynegocjować w ramach umowy dwustronnej z ZZAP.

X. IZRAEL

W ostatnim czasie Związek Zawodowy Aktorów Izraelskich (SHAHAM) podpisał umowę z największą spółką nadawczą w Izraelu obejmującą dodatkowe wynagrodzenie dla aktorów w przypadku kiedy produkcja filmowa w której uczestniczyli została zakupiona przez zagranicznych nadawców.

W ramach porozumienia zostały określone dodatkowe stawki mieszczące się w zakresie od 2,5% do 10% (w zależności od danej produkcji) podstawowego wynagrodzenia aktorów, które są przydzielane proporcjonalnie do ich roli w produkcjach filmowych.

Powrót


Temperatura w miejscu pracy

Przepisy nie regulują minimalnej temperatury w otwartej przestrzeni, w której mogą pracować pracownicy. Natomiast jeśli pracodawca w porze zimowej nie realizuje właściwie obowiązków BHP względem pracowników zatrudnionych na otwartej przestrzeni, musi liczyć się z możliwością powstrzymania się od pracy przez zatrudnionych.

Jaka jest minimalna temperatura pracy na wolnym powietrzu zimą?
Jakie środki ochronne pracownik powinien posiadać przy takiej pracy?

Odpowiedź 

Przepisy nie regulują minimalnej temperatury w otwartej przestrzeni, w której mogą pracować pracownicy. Tym samym nie mogą oni powstrzymać się od pracy nawet podczas silnych mrozów, pod warunkiem zapewnienia przez pracodawcę właściwej odzieży ochronnej. Należy ponadto pamiętać o pomieszczeniu do ogrzania się, jak również wydawaniu posiłków oraz napojów. Jeśli pracodawca w porze zimowej nie realizuje właściwie obowiązków BHP względem pracowników zatrudnionych na otwartej przestrzeni, musi liczyć się z możliwością powstrzymania się od pracy przez zatrudnionych – w sytuacji bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub życia.

Uzasadnienie

Zapewnienie właściwych warunków pracy jest obowiązkiem każdego pracodawcy, niezależnie od liczby zatrudnianych pracobiorców oraz formy organizacyjno-prawnej. Rolą pracodawcy jest zapewnienie pracownikom właściwej temperatury, która jest czynnikiem wpływającym w sposób istotny na przebieg procesu pracy.

W przypadku pracowników zatrudnionych w pomieszczeniach, regulowanie temperatury nie jest sprawą szczególnie skomplikowaną. Zgodnie z § 30 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w pomieszczeniach pracy – dalej r.b.h.p., należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy – nie niższą niż 14°C – chyba że jest to niemożliwe ze względów technologicznych (np. praca w chłodniach).

W pomieszczaniach biurowych temperatura nie powinna być niższa niż 18°C. W przypadku pracowników zatrudnionych na otwartej przestrzeni nie ma granicznych wartości minimalnej temperatury w okresie zimowym, w jakiej pracownicy mogą świadczyć pracę – a poniżej której wykonywanie obowiązków nie jest możliwe. Wynika to z braku możliwości skutecznego i trwałego regulowania temperatury panującej na zewnątrz – na przestrzeni otwartej.

Pracownicy wykonujący zadania na otwartej przestrzeni narażeni są na liczne „kaprysy pogody”, zależne od pory roku. Szczególnym okresem jest tzw. pora zimowa, kiedy pracownicy pracujący na otwartej przestrzeni narażeni są na działanie nie tylko niskich temperatur, ale również śniegu oraz wiatru. Surowe środowisko pracy wiąże się z określonymi obowiązkami pracodawcy zmierzającymi do złagodzenia oddziaływania na pracownika w szczególności niskiej temperatury.

Przepis § 44 r.b.h.p. zobowiązuje pracodawcę do takiego zorganizowania stanowisk pracy znajdujących się poza pomieszczeniami, by pracownicy chronieni byli przed warunkami atmosferycznymi, w tym opadami i niską temperaturą. Realizując powyższy obowiązek, pracodawca powinien zapewnić pracownikom zatrudnionym na otwartej przestrzeni pomieszczenia do ogrzania się, które muszą znajdować się w pobliżu miejsc pracy, dawać schronienie przed opadami atmosferycznymi i niską temperaturą, a także być tak urządzone, by pozwolić na przygotowanie ciepłego posiłku. W takich pomieszczeniach powinna zostać zapewniona temperatura minimalna w wysokości 16°C. Ponadto pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych.

Szczegóły w zakresie rodzajów posiłków, napojów, przypadki oraz warunki ich wydawania określone zostały uregulowane w rozporządzeniu Rady Ministrów z 28.05.1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów.

Pracownicy zatrudnieni w zimie na otwartej przestrzeni powinni być również wyposażeni w odpowiednią odzież – tzw. ciepłochłonną odzież ochronną przeznaczoną do prac na otwartej przestrzeni. Rodzaje środków ochrony indywidualnej wskazuje załącznik nr 2 do r.b.h.p. W przypadku prac na zewnątrz pomieszczeń, gdzie występuje narażenie na działanie niskich temperatur, w tym złych warunków atmosferycznych pracodawca powinien zapewnić odzież ochronną, nakrycia głowy oraz środki ochrony kończyn górnych i dolnych.

Odzież ochronna powinna być prawidłowo dobrana, uwzględniając wymiary ciała użytkownika.

(źródło: www.bhp.abc.com)

Powrót