Oświadczenie Zespołu Eksperckiego przy Instytucie Teatralnym
dotyczące Funduszu Wsparcia Kultury

Fundusz Wsparcia Kultury powstał po to, by ratować jeden z najsilniej doświadczonych przez pandemię COVID-19 obszarów. Pomysł ten zrodził się podczas prac powołanego przy Instytucie Teatralnym Zespołu Eksperckiego, który walczy o przetrwanie polskiego teatru i jest odpowiedzią na brak programu antykryzysowego adekwatnego do potrzeb sektora kultury. Od dalszych losów Funduszu – rozszerzonego ostatecznie na branżę rozrywkową, estradową i produkcję sceniczną – zależy dzisiaj przyszłość tysięcy podmiotów gospodarczych. Jeśli pomoc nie nadejdzie szybko, wiele z nich może nie przetrwać najbliższych miesięcy. A wtedy nie przetrwają miejsca pracy. Część instytucji artystycznych nie ma zabezpieczonych środków na grudniowe pensje pracowników.

Fundusz Wsparcia Kultury miał przynieść chwilowy oddech. Przywoływany często „algorytm” to zaledwie fragment jednego paragrafu spośród kilkudziesięciu stron dokumentów regulujących system udzielania pomocy w ramach FWK. To one tworzą rzeczywisty mechanizm Funduszu, a przyznane kwoty wsparcia odpowiadają faktycznym potrzebom wnioskodawców.

O pomoc wystąpiło 2246 podmiotów, pozytywną ocenę otrzymały 2064 – w tym 144 instytucje artystyczne i 306 organizacji pozarządowych. Nie działają one dla zysku i bardzo często nie generują dochodu, bo wszystko, co „zarabiają”, wydają tam, gdzie prowadzą działalność. Dlatego tworząc Fundusz nie pomylono przychodu z dochodem. Założeniem było to, aby środki z FWK popłynęły jak najszerszym strumieniem do podmiotów, które mają największy potencjał usługowy, najwięcej produkują i najwięcej wydają. Dzięki temu pieniądze trafią do największej grupy pracowników, podwykonawców, dostawców usług i towarów. Wszystkie „programy tarczowe” odnoszą się do przychodów, ponieważ ich celem jest ożywienie gospodarki. I wszystkie mają na celu ratowanie miejsc pracy. Fundusz Wsparcia Kultury również.

Tworząc FWK kierowano się tym, aby szybko przyniósł jak najwięcej korzyści gospodarce, ale także, aby nie dyskryminował i nie faworyzował żadnej z grup jego adresatów. Zaprojektowano mechanizm, który spełnia unijne wymogi równego dostępu do pomocy publicznej. Gdyby twórcy Funduszu lub eksperci oceniający wnioski w jakikolwiek sposób mogli faworyzować cenione przez siebie najwyżej teatry i muzyków, Fundusz nigdy by nie powstał. Beneficjenci, których nazwiska rozgrzały opinię publiczną, z punktu widzenia gospodarki oraz FWK są równoprawnymi przedsiębiorstwami, a przyznane im środki trafią do osób latami pracujących na ich sukces. Jednym z najistotniejszych elementów mechanizmu Funduszu jest kontrola poniesionych wydatków. I to ona zmniejszy ryzyko ewentualnych nadużyć lub nieprawidłowości.

Dezorientacja wokół Funduszu, z jaką mamy do czynienia, zagroziła nie tylko jego dalszym losom, ale także próbom tworzenia kolejnych narzędzi pomocy dla polskiej kultury. Narzędzi, których kultura i osoby pracujące na jej rzecz, będą potrzebowały, by przetrwać. Reakcje dotyczące FWK pokazały także, jak ważne jest wsparcie dla freelancerów i freelancerek, a więc dla wszystkich osób pracujących na podstawie umów o dzieło oraz prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą w sferze kultury. One także potrzebują strukturalnego wsparcia.

Biorąc pod uwagę ogłoszone w sobotę (21.11.2020) przedłużenie zamknięcia teatrów do końca roku, apelujemy o jak najszybsze uruchomienie Funduszu Wsparcia Kultury. Mamy nadzieję, że jest jeszcze czas, żeby wzajemnie się zrozumieć i obronić bardzo ważny dla tysięcy ludzi mechanizm.

 Zespół Ekspercki ds. teatrów w czasie pandemii przy Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego:

Maja Barełkowska – Związek Zawodowy Aktorów Polskich;
Natalia Dzieduszycka – TR Warszawa, dyrektor;
Jacek Głomb – Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy, dyrektor; Unia Polskich Teatrów;
Andrzej Hamerski – Teatr Muzyczny w Poznaniu, zastępca dyrektora ds. administracyjnych;
Ryszard Kalinowski – Forum Środowisk Sztuki Tańca;
Eugeniusz Korin – reżyser, dyrektor artystyczny Teatru 6. piętro;
Małgorzata Langier – Śląski Teatr Lalki i Aktora „Ateneum”, dyrektor;
Marta Miłoszewska –  Gildia Polskich Reżyserek i Reżyserów Teatralnych;
Bogusław Nowak – Opera Krakowska, dyrektor;
Ewa Pilawska – Unia Polskich Teatrów (wiceprezes), dyrektor Teatru Powszechnego w Łodzi;
Alicja Przerazińska – Teatr Polonia, Och-Teatr, dyrektor Fundacji Krystyny Jandy Na Rzecz Kultury; Unia Teatrów Niezależnych;
Maria Seweryn – Unia Teatrów Niezależnych, prezes;
Paweł Szkotak – reżyser, prezes Stowarzyszenia Dyrektorów Teatrów;
Hanna Trzeciak – Teatr Wielki Opera Narodowa, zastępca dyrektora ds. finansowych i rozwoju.

1. Czym jest zakładowy układ zbiorowy?

Zakładowy układ zbiorowy jest porozumieniem zawieranym przez pracodawcę i zakładowe organizacje związkowe, regulującym treść stosunku pracy oraz wzajemne zobowiązania stron układu (w tym dotyczące stosowania układu i przestrzegania jego postanowień).

Układ zawiera się dla wszystkich pracowników zatrudnionych przez pracodawcę, choć w układzie można wyłączyć z jego stosowania pewne grupy pracowników, zawierając go np. tylko dla pracowników artystycznych. Układem mogą być także objęci emeryci i renciści.

W zakresie merytorycznym, układ nie może naruszać minimalnego zakresu praw pracowników, określonego w kodeksie pracy oraz ustawie o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej.

Układ zawierany jest w drodze negocjacji, prowadzonych przez pracodawcę oraz reprezentację związków zawodowych. Z inicjatywą rozpoczęcia negocjacji może wystąpić zarówno pracodawca jak i każda z organizacji związkowych.

Układ zawiera się w formie pisemnej, na czas nieokreślony lub na czas określony. Wątpliwości co do treści postanowień układu wyjaśniają wspólnie jego strony.

Strony w układzie mogą określić termin jego wypowiedzenia, w razie braku takiego wskazania termin ten wynosi 3 miesiące.

2. Zalety i wady zakładowego układu zbiorowego w instytucji artystycznej.

Zakładowy układ zbiorowy daje możliwość wprowadzenia dostosowanych i zindywidualizowanych do konkretnej instytucji artystycznej regulacji stosunku pracy, z zachowaniem minimalnych wymogów przepisów powszechnie obowiązujących. W szczególności może to dotyczyć np. zasad i składników wynagradzania, organizacji czasu pracy, zasad traktowania czasu przygotowania do roli w zakresie czasu pracy aktora.

Jest to bardzo istotne, w sytuacji, w której powszechne regulacje prawa pracy nie są dostosowane do wykonywania pracy artystycznej, w szczególności przez artystów wykonawców.

Zaletą jest także zapewnienie udziału pracowników w realizacji postanowień układu, w sytuacji gdy są oni współautorami przyjętych rozwiązań (partycypacja pracownicza).

Ważnym dla działalności instytucji artystycznej może być także poprawa atmosfery pracy, poprzez poprawę jakości współpracy pracodawcy z zespołem artystycznym, zwiększeniu wzajemnego zrozumienia i zaufania.

Zaletą organizacyjną może być także wprowadzenie określonych zmian w wielu stosunkach pracy poprzez uzgodnienie jednego dokumentu – układu zbiorowego – bez koniczności aneksowania wszystkich umów o pracę.

Za wadę może zostać uznany fakt, iż układ nie może ograniczać minimalnych regulacji prawa pracy, wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów.

3. Zalety i wady układu zbiorowego w porównaniu do utworzenia ustawy o teatrze

Podstawową przewagą jest przekazanie kompetencji decyzyjnej wspólnie pracodawcy i pracownikom, reprezentowanym przez związki zawodowe. Możliwość kreowania zasad i reguł bezpośrednio w miejscu ich stosowania oraz przez podmiotu uczestniczące w procesie pracy, pozwala na ich lepsze dostosowanie do potrzeb i specyfiki danej instytucji.

Z dużą dozą prawdopodobieństwa można przyjąć, iż nawet najlepsza ustawa nie odpowie na wszystkie potrzeby każdego z adresatów zawartych w niej reguł. Tworzenie norm, w uzgodnieniu z pracownikami, daje szansę na rozwiązanie konkretnych problemów, występujących w danej organizacji.

Ponadto prace nad ustawą o teatrze trwają od lat, a termin wejścia w życie jakichkolwiek nowych regulacji, dotyczących działalności instytucji artystycznych nie jest określony. Tymczasem prace nad układem można rozpocząć już obecnie, tworząc własne, dostosowane do potrzeb regulacje.

4. Jaka jest relacja pomiędzy postanowieniami układu zbiorowego a innymi ustawami i dokumentami prawnymi pracodawcy?

Zakładowy układ zbiorowy jest jednym ze źródeł prawa pracy, zajmującym w hierarchii tych źródeł pozycję „pomiędzy” ustawami (np. kodeksem pracy lub ustawą o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej) a innymi porozumieniami i regulaminami obowiązującymi o pracodawcy (regulaminem pracy, czy regulaminem wynagradzania).

Takie usytuowanie dotyczy zarówno zgodności regulacji pomiędzy poszczególnymi aktami, jak i kolejności ich zastosowania.

I tak postanowienia układów zbiorowych pracy nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych, zaś postanowienia regulaminów i statutów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych.

5. Kto reprezentuje pracodawcę, a kto pracowników, przy zawieraniu układu zbiorowego?

Tak jak wspomniano wyżej, zakładowy układ zbiorowy zawierany jest przez pracodawcę oraz reprezentację związków zawodowych.

Pracodawca (działający w jego imieniu kierownik instytucji artystycznej) może oczywiście upoważnić określne osoby do prowadzenia negocjacji i zawarcia układu. Dla jasności i przejrzystości upoważnienia takie powinny być pisemne i określać jednoznacznie zakres upoważnienia. Powinny także zostać przedstawione stronie pracowniczej – tak aby obie strony miały świadomość jakie są zakresy upoważnień przedstawicieli pracodawcy.

Jeżeli chodzi o stronę pracowników, uprawnione do prowadzenia negocjacji i zawarcia układów są związki zawodowe reprezentujące pracowników, dla których układ ma zostać zawarty. Informację o chęci zawarcia układu przekazuje tym organizacjom podmiot występujący z inicjatywą zwarcia układu.

Jeżeli pracowników, dla których ma być zawarty układ zakładowy, reprezentuje więcej niż jedna organizacja związkowa, rokowania w celu zawarcia układu prowadzi ich wspólna reprezentacja lub działające wspólnie poszczególne organizacje związkowe. Możliwe jest jednak, że niektóre z tych organizacji do rokowań nie przystąpią – wówczas rokowania prowadzą organizacje, które do rokowań przystąpiły, pod warunkiem, że jest wśród nich przynajmniej jedna reprezentatywnej zakładowej organizacji związkowej w rozumieniu art. 25³ ust. 1 lub 2 ustawy o związkach zawodowych.

Natomiast zawarcie układu następuje ze wszystkimi organizacjami związkowymi, które prowadziły rokowania, lecz przynajmniej ze wszystkimi reprezentatywnymi organizacjami, wskazanymi wyżej, które uczestniczyły w rokowaniach.

Podsumowując powyższe rozważania, zakładowy układ zbiorowy i praca nad nim, może być początkiem nowego podejścia do zarządzania instytucją kultury, z wykorzystaniem nowoczesnego narzędzia regulacji stosunku pracy. Jest to o tyle istotne, że obowiązujące przepisy prawne nie odpowiadają w pełni specyfice pracy artystycznej.

Ponadto kompromisowa droga wprowadzania rozwiązań zwiększa odpowiedzialność pracowników za działalność pracodawcy i dotrzymanie zaciągniętych w układzie zobowiązań.

Powyższe wartość i zdecydowanie przemawiają za podjęciem działań w kierunku uzgodnienia zakładowego układu pracy.

Autor artykułu: r. pr. Daniel Chamier-Gliszczyński

Poznaj najważniejsze punkty Wzorcowego Układu Zbiorowego ZZAP

POBIERZ CAŁY WZORCOWY UKŁAD ZBIOROWY ZZAP

W dniu 13 lipca br. ma miejsce premiera publikacji „Podręcznik organizacyjny dla związków zawodowych sektora mediów, kultury i rozrywki” – podsumowania dwuletniego programu realizowanego przez FIA – International Federation of Actors we współpracy m.in. z ZZAP. Efektem prac realizowanych wspólnie z naszą trenerką Tara O’Dowd jest nie tylko kampania #niegramzadarmo, ale też polskojęzyczna publikacja, gdzie m.in. poznacie naszą strategię i wypracowane działania. Zapraszamy do lektury: https://bit.ly/3iVW3tS

Dziękujemy FIA i Tara O’Dowd za możliwość udziału w tym niezwykle interesującym projekcie, który dał nam ogromne możliwości i narzędzia do dalszych działań.

Warszawa dn. 18.06.2020r.

POSTANOWIENIE
Zarządu
Funduszu Pomocy Wzajemnej
Związku Zawodowego Aktorów Polskich

W związku z tragiczną sytuacją materialną większości Koleżanek i Kolegów, spowodowanej sytuacją obostrzeń epidemiologicznych, związanych z pandemią Covid 19 („zamrożenie” funkcjonowania teatrów), a jednocześnie chęcią wspomożenia jak najszerszej grupy członków naszego Związku, Zarząd Funduszu Pomocy Wzajemnej Związku Zawodowego Aktorów Polskich postanawia:

1. Ustala się, że w okresie pandemii Covid 19, zapomogi motywowane sytuacją z nią związaną będą udzielane przez FPW w kwocie nie wyższej niż 800,- zł.

2. Na okres pandemii Covid 19 (do odwołania) zawiesza się możliwość przyznawania przez FPW ZZAP pożyczek i zapomóg zwrotnych.

3. Osoby, które uzyskały wsparcie (zapomogę) w okresie pandemii, nie mogą ubiegać się o ponowne wsparcie przed upływem 1,5 roku od udzielonego. Nie dotyczy to sytuacji nadzwyczajnych, oraz obligatoryjnych zapomóg statutowych.

4. Na okres trwania pandemii uchyla się (do odwołania) zapis w Regulaminie FPW o sześciomiesięcznym członkostwie w ZZAP, uprawniającym do korzystania ze wsparcia FPW.

Zarząd
Funduszu Pomocy Wzajemnej ZZAP
Przewodniczący
Kazimierz Wysota

Dowiedz się więcej o Funduszu Pomocy Wzajemnej i zapoznaj się z jego regulaminem.

Istota wkładu artystów teatru w szeroko pojętą kulturę narodową nie podlega dyskusji. Ujawnia się to szczególnie w chwili obecnej, okresu pandemii, kiedy to środowisko polskiego teatru gremialnie przystąpiło do akcji „Kultura w sieci”, nie licząc na apanaże z tego tytułu, ani mgliste obietnice wynagrodzeń, na które, jak słyszymy ze wszystkich stron, po prostu nie ma pieniędzy. Nie oczekujemy cudu. Oczekujemy jedynie zrozumienia i odrobiny dobrej woli.

Zapraszamy na warsztaty online – webinar „Self-tape”, który przeprowadzi w języku polskim Philipp Mogilnitskiy. Ruszają zapisy!

Termin: 4 i 11 maja (dwie części), godz. 11.00-13.00
Miejsce: Po otrzymaniu zgłoszenia przekażemy link do platformy online, gdzie zostaną przeprowadzone warsztaty. Przekażemy także zadanie domowe, dlatego zachęcamy do jak najszybszych zgłoszeń.

Koszt dla członków ZZAP: dowolna kwota – „cegiełka” potwierdzająca udział w warsztatach
Koszt dla osób niebędących członkami ZZAP: 50 złotych
Ilość miejsc: o przyznaniu miejsca decyduje kolejność zgłoszeń drogą mailową: zzap@zzap.aktorzy.org
Wymagania techniczne: dostęp do kamerki (na czas trwania warsztatów należy cały czas mieć ją włączoną) i mikrofonu

Dla wszystkich uczestników warsztatów przewidziana jest niespodzianka od partnera – E-Talenta.

Czy o świadczenia postojowe mogą ubiegać się aktorzy w oparciu o umowę z agencją aktorską?

r. pr. Daniel Chamier-Gliszczyński: Zgodnie z postanowieniami ustawy o tzw. tarczy koronawirusowej (ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych), art. 15zq i n., Osobie wykonującej umowę o dzieło przysługuje świadczenie postojowe, jeżeli nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu.

Świadczenie postojowe przysługuje, gdy w następstwie wystąpienia COVID-19 doszło do przestoju w prowadzeniu działalności, odpowiednio zamawiającego, z którymi została zawarta umowa o dzieło.

Osobie wykonującej umowę cywilnoprawną świadczenie postojowe przysługuje jeżeli umowa cywilnoprawna została zawarta przed dniem 1 kwietnia 2020 r. a przychód z umowy cywilnoprawnej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, nie był wyższy od 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku (dla danych z IV kwartału 2019 r. – 15 595,74 zł).

No i kluczowa sprawa, pod kątem zgłoszonego problemu:

Ustalenie prawa do świadczenia postojowego następuje na wniosek osoby uprawnionej, składany do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – ale za pośrednictwem zamawiającego z umowy o dzieło.

Co więcej, zamawiający do wniosku dołącza własne oświadczenia, potwierdzające m.in.

– niedojście do skutku lub ograniczenie wykonywania umowy z powodu przestoju w prowadzeniu działalności,

– datę zawarcia i wysokość wynagrodzenia z tytułu umowy cywilnoprawnej,

– uzyskanie przez osobę wykonującą umowę cywilnoprawną w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, przychodu nie wyższego wskazany wyżej,

– otrzymanie oświadczenia od osoby wykonującej umowę cywilnoprawną, że nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu oraz o wysokości uzyskanych przychodów z innych umów cywilnoprawnych.

Zatem w opisanej sytuacji, moim zdaniem, kluczowe jest ustalenie kto jest zamawiającym w umowie zawieranej przez aktora – czy producent, czy agencja.

Zależnie od tego, czy agencja działa jako typowy agent, doprowadzając do zawarcia umowy pomiędzy aktorem a producentem (lub zawierając taką umowę jako przedstawiciel – pełnomocnik jednej ze stron) czy też zawiera umowę z aktorem we własnym imieniu, stając się zamawiającym. Myślę, że w poszczególnych umowach mogą być przyjęte różne rozwiązania – stąd konieczne jest sprawdzenie tego w umowach.

Przeszukując zasoby interpretacji podatkowych, znalazłem przykłady sytuacji, w których to agencja jest płatnikiem wynagrodzeń aktorów, nie zaś producent – zatem w takiej sytuacji moim zdaniem to agencja będzie zamawiającym i winna złożyć pośredniczyć w złożeniu wniosku o postojowe.

Sądzę jednak, że możliwe jest także rozwiązanie oparte na zasadach umowy agencyjnej – a więc jedynie pośrednictwa – wówczas zamawiającym i płatnikiem byłby producent, a agencja jedynie pośrednikiem, jednak PIT itp. wystawiałby producent.”

W marcu wykonałam część prac i otrzymałam ze nie honorarium. Inne prace mimo podpisania umowy przed 1 lutego 2020 z powodu pandemii nie doszły do realizacji.

r. pr. Daniel Chamier-Gliszczyński: Zmiana ustawy z dniem 18 kwietnia 2020 r., przesunęła termin zawarcia umowy na 1 kwietnia 2020 r. z 1 lutego 2020 r. (obejmuje więc szerszy zakres umów, z lutego i marca).

Czy jako przychód wpisać pieniądze otrzymane za marzec, czy nieotrzymane, czy sumę tych dwóch?

r. pr. Daniel Chamier-Gliszczyński: Ustawa mówi o przychodzie w rozumieniu ustawy  PIT (a zatem o otrzymanych lub postawionych do dyspozycji podatnika pieniądzach, wartościach pieniężnych oraz wartościach otrzymanych świadczeń w naturze), dodatkowo wskazują, że chodzi o przychód uzyskany – a wiec mówimy o kwocie brutto świadczeń otrzymanych.

Co w przypadku wielu zleceniodawców?

r. pr. Daniel Chamier-Gliszczyński: Możliwe jest występowanie przez kilku  zleceniodawców, jednak należy pamiętać, że w przypadku zbiegu praw do więcej niż jednego świadczenia postojowego (a więc utraty dochodu od kilku zleceniodawców) przysługuje jedno świadczenie postojowe. Zatem praktycznie można rozważyć – wobec możliwości trzykrotnego wystąpienia o to świadczenie – która z umów niewykonywanych trwa najdłużej a która najkrócej – i stosownie podejmować decyzję o wyborze zlecenia z którego korzystamy dla danego świadczenia.

Udostępniamy zbiór pism i dokumentów przygotowanych przez Forum Związków Zawodowych skierowanych do władz państwa w związku z pandemią koronawirusa.

29 marca 2020 r. – Pismo Przewodniczącej FZZ Doroty Gardias. https://bit.ly/34gJORC

1 kwietnia 2020 r. – Treść listu europejskich partnerów społecznych do Komisji Europejskiej. https://bit.ly/2RgkuGa

2 kwietnia 2020 r. – pismo strony społecznej Rady Dialogu Społecznego do Pana Mateusza Morawieckiego. https://bit.ly/2Xf2nEj

3 kwietnia 2020 r. – List europejskich partnerów społecznych do Prezydenta Andrzeja Dudy z dnia 3 kwietnia 2020r. w sprawie naruszenia autonomii partnerów społecznych w RDS. https://bit.ly/3e7swez

Warszawa, dn. 13.03.2020

Sz. P.
Prof. dr. hab. Piotr Gliński

Wicepremier Rady Ministrów
Minister MKiDNWarszawa

Szanowny Panie Ministrze,

działając w imieniu Związku Zawodowego Aktorów Polskich, zwracamy się od Pana Ministra z prośbą o informację, jakie Pan Minister ma plany rozwiązań systemowych, które pomogą artystom w tym trudnym dla nich momencie

Odwołanie wszystkich spektakli i przedstawień odbija się bezpośrednio na wynagrodzeniach aktorów, zatrudnionych w teatrach. W wielu przypadkach wynagrodzenie zasadnicze aktorów pozostaje niższe niż wynagrodzenie minimalne, ustalone ustawą o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, zaś do tej pory różnica była „uzupełniana” dodatkiem do wynagrodzenia z tytułu uczestnictwa w spektaklach.

W przypadku zatem odwołania spektakli, aktorzy (ale także inni pracownicy teatrów wynagradzani w podobny sposób) otrzymują wyłącznie wynagrodzenie minimalne, co oznacza nierzadko nagły spadek dochodów o 50 i więcej procent. Tak radykalna zmiana zarobków odbija się nie tylko na możliwości zaspokajania codziennych potrzeb aktorów i ich rodzin, ale także zakłóceniem wywiązywania się z długoterminowych nierzadko zobowiązań, jak spłata kredytów i temu podobne.

Zwracamy się zatem do Pan Ministra z prośbą o podjęcie działań, zmierzających do złagodzenia skutków wynikających z obecnego kryzysu epidemiologicznego dla pracowników teatrów i innych instytucji kultury, ze szczególnym uwzględnieniem grupy zawodowej aktorów oraz wsparcie działań naszego związku zmierzających do:

1. zobowiązania dyrektorów instytucji kultury do wypłat świadczeń wyrównawczych z dotacji organizatora na bieżącą działalność, a także

2. przekazania przez instytucje państwowe oraz samorządowe dodatkowych dotacji, pokrywających straty instytucji kultury związane z ograniczeniem działalności w związku z zagrożeniem epidemiologicznym.

W naszej ocenie działania takie są konieczne dla ochrony interesów pracowników instytucji kultury.

Zdajemy sobie zarazem sprawę, ze obecna sytuacja jest wyjątkowo trudna i wymaga dialogu, także dla wypracowania odpowiednich rozwiązań. Wyrażamy zatem gotowość współpracy oraz uczestniczenia w procesie niwelowania skutków obecnego kryzysu.

Z wyrazami szacunku,
w imieniu Zarządu Głównego ZZAP

Przewodniczący ZG ZZAP
Maksymilian Rogacki

Warszawa, dn. 12.03.2020

Stanowisko Zarządu Głównego Związku Zawodowego Aktorów Polskich

Decyzja Prezesa Rady Ministrów o zamknięciu szkół, uczelni, kin, teatrów etc. spowodowana panującą na świecie pandemią koronawirusa postawiła także aktorki i aktorów w całej Polsce w arcytrudnym położeniu. Część z nich w obecnym miesiącu nie wejdzie w ogóle na scenę, co pozbawia ich możliwości otrzymania dodatkowego wynagrodzenia w ramach etatu, którego średnia wysokość jest niższa niż minimalne wynagrodzenie krajowe. Często aktorki i aktorzy zostaną pozbawieni ulgi podatkowej w wyniku czego ich wynagrodzenie zasadnicze zostanie obniżone o kolejne 200 złotych. W sytuacji gdy i tak z trudem planujemy nasze budżety (uzależnione przecież od repertuaru) obecny stan rzeczy stawia aktorki i aktorów „pod ścianą”. Dlatego w tym krytycznym dla nas wszystkich momencie sugerujemy szereg działań doraźnych oraz długofalowych.

Apelujemy do pracodawców aby podjęli odpowiednie działania dla zabezpieczenia materialnego aktorów. W postaci świadczeń wyrównawczych rekompensujących utratę zarobków, a do organizatorów o zwiększenie finansowania instytucji kultury ze środków publicznych. Sugerujemy aby pracodawcy dokonali modyfikacji repertuarów w oparciu o interes ekonomiczny aktorów, których budżety najbardziej ucierpiały na skutek przerwy w działalności teatrów. Teatrom, w których okres urlopowy jest dłuższy niż półtora miesiąca, sugerujemy, aby wydłużyły sezon o dwa tygodnie.

Wszystkim aktorkom i aktorom zatrudnionym na etatach w teatrach przypominamy także o możliwości skorzystania z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.

Oczekujemy, że Minister Kultury Pan Premier dr hab. Piotr Gliński podejmie odpowiednie działania systemowe, które bezpośrednio wesprą także aktorów niezależnych. Popieramy pomysł powstania Funduszu Solidarnościowego dla twórców. Liczymy na działania Pana Premiera, które pozwolą na odroczenie spłat kredytów hipotecznych a także składek ZUS przez artystów.

W opinii ZG ZZAP problemy wynikające z obecnej sytuacji pokazują skalę niedofinansowania instytucji kultury a także niezliczone wady obecnego, w naszej opinii patologicznego, systemu wynagradzania.

Z wyrazami szacunku,
w imieniu Zarządu Głównego ZZAP

Przewodniczący ZG ZZAP
Maksymilian Rogacki

Z wielkim smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci śp. Pawła Królikowskiego Prezesa ZASP, znakomitego aktora i wspaniałego kolegi. Żegnamy Cię przyjacielu, będzie nam Ciebie brakować. ZG ZZAP

„- Jeśli idzie o działania pracodawcy wobec części pracowników mające znamiona czynów potencjalnie mobingowych, sprawa ma być wyjaśniana w czasie składania zeznań w prokuraturze – mówi Dariusz Poleszak, wiceprzewodniczący Związku Zawodowego Aktorów Polskich w teatrze. Przedstawiciel ZZAP nie chce jednak ujawniać szczegółów tego wątku kontroli. Zasłania się tajemnicą związaną z mediacjami prowadzonymi między stronami konfliktu. Zdaniem Dariusza Poleszaka w teatrze nadal panuje napięta sytuacja, choć dyrekcja wdraża wnioski pokontrolne PIP.

(Źródło: http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/286846.html?josso_assertion_id=A0A5EE1CF11B5B82, 21.02.2020)

Dowiedz się więcej:

https://olsztyn.tvp.pl/46749247/sytuacja-w-teatrze-jaracza-w-olsztynie-pod-lupa-prokuratora

http://gazetaolsztynska.pl/634399,Prokurator-w-teatrze-Jaracza.html

https://www.olsztyn.com.pl/artykul,afera-w-jaraczu-do-teatru-wejdzie-prokurator,28819.html

Kontrola w Teatrze im. S. Jaracza. Solidarność domaga się reakcji Urzędu Marszałkowskiego

„Nieprawidłowości w wielu obszarach”. Poznaliśmy wyniki kontroli w Teatrze im. Stefana Jaracza