UKŁAD ZBIOROWY
Zasady ogólne
- stronami uprawnionymi do zawierania Układów Zbiorowych Pracy są pracodawcy i organizacje pracowników – związki zawodowe
- układy zawierane są w drodze negocjacji uprawnionych stron
- treść układu jest źródłem kształtowania treści indywidualnego stosunku pracy
-
postanowienia Układu Zbiorowego Pracy traktowane są jako źródło przepisów prawa pracy, ale ich treść nie może być mniej korzystna dla pracowników niż przepisy Kodeksu Pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych (art. 9 KP)
- powyższe nie odnosi się do innych osób objętych postanowieniami układowymi, np. emerytów, rencistów czy członków rodziny pracownika
- postanowienia normatywne układu sankcjonowane są przez państwo.
Zakres przedmiotowy układu
Postanowienia normatywne:
a) płacowe
b) pozapłacowe
Postanowienia obligacyjne
a) publikacja układu
b) ocena funkcjonowania
Inne
a) Fundusz świadczeń
Zawieranie Układu
Art. 241
§ 1. Zawieranie układu następuje w drodze rokowań
§ 2.
Podmiot występujący z inicjatywą zawarcia układu jest zobowiązany powiadomić o tym każdą organizację związkową reprezentującą pracowników, dla których ma być zawarty układ, w celu wspólnego prowadzenia rokowań przez wszystkie organizacje związkowe.
§ 3.
Strona uprawniona do zawarcia układu nie może odmówić żądaniu drugiej strony podjęcia rokowań: 1) W celu zawarcia układu dla pracowników nie objętych układem, 2) w celu zmiany układu uzasadnionej istotną zmianą sytuacji ekonomicznej bądź finansowej pracodawców lub pogorszeniem się sytuacji materialnej pracowników, 3) jeżeli żądanie zostało zgłoszone nie wcześniej niż 60 dni przed upływem okresu, na jaki układ został zawarty, albo po dniu wypowiedzenia układu.
>Każda ze stron jest obowiązana prowadzić rokowania w dobrej wierze i z poszanowaniem słusznych interesów drugiej strony. Oznacza to w szczególności:
- uwzględnienie postulatów organizacji związkowej uzasadnionych sytuacją ekonomiczną pracodawców,
- powstrzymywanie się od wysuwania postulatów, których realizacja w sposób oczywisty przekracza możliwości finansowe pracodawców,
- poszanowanie interesów pracowników nie objętych układem
Wypowiadanie Układów Zbiorowych Pracy
Wyrok SN z dnia 11 marca 2014 r., III PK 78/13. Stan prawny od 26 listopada 2002 roku. Strony układu zbiorowego pracy nie mogą wprowadzać do jego treści postanowień ograniczających możliwość rozwiązywania układu z uwagi na bezwzględnie wiążący charakter normy z art. 241 par. 1 KP.
Co po wypowiedzeniu układu?
Art. 241
§ 1.
Korzystniejsze postanowienia układu, z dniem jego wejścia w życie, zastępują z mocy prawa pracy warunki umowy o pracę lub innego aktu stanowiącego podstawę nawiązania stosunku pracy.
§ 2.
Postanowienia układu mniej korzystne dla pracowników wprowadza się w drodze wypowiedzenia pracownikom dotychczasowych warunków umowy o pracę lub innego aktu stanowiącego podstawę nawiązania stosunku pracy.
Przy wypowiedzeniu dotychczasowych warunków umowy o pracę lub innego aktu stanowiącego podstawę nawiązania stosunku pracy nie mają zastosowania przepisy ograniczające dopuszczalność wypowiadania warunków takiej umowy lub aktu.
Porozumienia zawieszające stosowanie źródeł prawa pracy
Art. 241 KP
§ 1.
Ze względu na sytuację finansową pracodawcy strony układu zakładowego mogą zawrzeć porozumienie o zawieszeniu stosowania u danego pracodawcy, w całości lub w części, tego układu oraz układu ponadzakładowego bądź jednego z nich, na okres nie dłuższy niż 3 lata. W razie gdy u pracodawcy obowiązuje jedynie układ ponadzakładowy, porozumienie o zawieszeniu stosowania tego układu lub niektórych jego postanowień mogą zawrzeć strony uprawnione do zawarcia układu zakładowego.
§ 2.
Porozumienie, o którym mowa w paragrafie 1, podlega zgłoszeniu do rejestru odpowiednio układów zakładowych lub układów ponadzakładowych. Ponadto informację o zawieszeniu stosowania układu ponadzakładowego strony porozumienia przekazują stronom tego układu.
§ 3.
W zakresie i przez czas określony w porozumieniu, o którym mowa w paragrafie 1, nie stosuje się z mocy prawa wynikających z układu ponadzakładowego oraz z układu zakładowego warunków umów o pracę i innych aktów stanowiących podstawę nawiązania stosunków pracy.
POZNAJ WZORCOWY UKŁAD ZBIOROWY ZZAP!
Ustawa o związkach zawodowych
Rozdział 2 Tworzenie związków zawodowych, Art. 21. [Rokowania zbiorowe i układy zbiorowe pracy]
1. Na zasadach ustalonych odrębnymi przepisami związkom zawodowym przysługuje prawo prowadzenia rokowań zbiorowych oraz zawierania układów zbiorowych pracy, a także innych porozumień przewidzianych przepisami prawa pracy.
2. W gałęziach pracy nieobjętych układami zbiorowymi regulacja warunków pracy i płacy wymaga konsultacji ze związkami zawodowymi.
3. Przepisy działu jedenastego ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy stosuje się odpowiednio do innych niż pracownicy osób wykonujących pracę zarobkową oraz ich pracodawców, a także do organizacji zrzeszających te podmioty.
